μια, δύο, πολλές Ευρώπες...

"η αρπαγή της ευρώπης" από μαθήτριες του 11ου Δημοτικού Σχολείου Ευόσμου

Πριν από μερικά χρόνια, κατά τη διάρκεια της δεύτερης επέμβασης των Αμερικανών στο Ιράκ, βρέθηκα σε συνάντηση με συναδέλφους μου από σχεδόν όλες τις χώρες της Ευρώπης. Αναπόφευκτα, κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, η συζήτηση ήρθε και στο θέμα της εισβολής στο Ιράκ. Όλοι οι συνδαιτυμόνες συμφώνησαν ότι πρόκειται για μια αυθαίρετη πράξη που στόχο έχει να διασφαλίσει τα στρατηγικά συμφέροντα της υπερδύναμης στην περιοχή χρησιμοποιώντας γελοίες δικαιολογίες. Όλοι θα ήθελαν μια πιο σθεναρή και ανεξάρτητη στάση της Ευρωπαϊκής ένωσης και την απόσυρση των στρατευμάτων των χωρών τους από τη σύρραξη.

Ομολογώ ότι στην αρχή ήμουν επιφυλακτικός, μην έχοντας ξεχάσει μια παρόμοια παλιότερη συζήτηση το 1999 που αφορούσε την επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία. Εκεί είχα βρεθεί μόνος μου και εντελώς απομονωμένος να υπερασπίζομαι την άποψη ότι οι Σέρβοι δεν ήταν οι μόνοι κακοί της ιστορίας και ότι η επέμβαση των Αμερικανών ήταν ανήθικη. Αλλά αυτή τη φορά αναθάρρησα, μέχρι την στιγμή που άνοιξαν το στόμα τους οι νεοαφιχθέντες στη συντροφιά μας συνάδελφοι από τις χώρες του πρώην 'υπαρκτού σοσιαλισμού'. Εγώ και οι υπόλοιποι μείναμε με το στόμα ανοιχτό από τον φιλοαμερικανισμό και την κυνικότητα με την οποία οι ανατολικοί συνάδελφοι μας υποστήριζαν τους βομβαρδισμούς στο Ιράκ, αξιώνοντας μάλιστα ενεργότερη συνδρομή της Ευρώπης. Η κουβέντα δεν συνεχίστηκε για πολύ, αμήχανοι φύγαμε όλοι ο καθένας με τις πολύ διαφορετικές φαντάζομαι σκέψεις του.

Πρόσφατα όταν έτυχε να παρακολουθήσω συζητήσεις και να διαβάσω απόψεις ανατολικών σχετικά με την “““ελληνική””” κρίση, οι συζητήσεις και οι σκέψεις εκείνες ξαναήρθαν στο μυαλό μου.

Οι ανατολικοί πιστεύουν ότι αδικούνται γιατί αυτοί που ήταν πολύ πιο ευπροσάρμοστοι και δεκτικοί σε κάθε νεοφιλελεύθερη συνταγή και έτοιμοι να στηρίξουν ενθέρμως κάθε επιλογή του ΝΑΤΟ, από εμάς τους μεσογειακούς, αφέθηκαν κατευθείαν στο ΔΝΤ χωρίς σκέψη καν να γίνει για Ευρωπαϊκή βοήθεια.

Αγαπητοί φίλοι καλωσορίσατε στο θαυμαστό καινούριο κόσμο!

Το πρόβλημα είναι ότι δεν τους περνάει απ' το μυαλό ότι αυτοί τουλάχιστον δεν έχουν τίποτα να χάσουν και ότι η επιλογή τους δεν είναι μονόδρομος. Όχι! Ανησυχούν μόνο μήπως η κρίση δυσκολέψει το δρόμο τους δια της ΟΝΕ στον πολυπόθητο δυτικό παράδεισο που κοιτάζουν παραζαλισμένοι ακόμα από μακρυά.

Ασφαλώς δεν είναι της ώρας να συζητήσει κανείς πως κατάφερε το μοντέλο κοινωνικής οργάνωσης μέσα στο οποίο μεγάλωσαν αυτοί οι άνθρωποι να τους γίνει τόσο απεχθές ώστε οτιδήποτε Αμερικάνικο ή Δυτικοευρωπαϊκό να φαντάζει υπέροχο.

Το ζήτημα είναι ότι μιλάμε για μια ακόμα άλλη Ευρώπη. Άλλη η Ευρώπη των Γερμανών, άλλη των Ολλανδών, άλλη των Γάλλων, άλλη των Βρετανών, άλλη των Ανατολικοευρωπαίων, άλλη η δικιά μας και πάει λέγοντας. Δεν είναι μόνο οι τεράστιες οικονομικές διαφορές που ορθώνουν συνοριακές γραμμές πολύ πιο δύσκολα προσπελάσιμες από τα σύνορα που καταργήσαμε.

Δεν είναι μόνο οι εθνικές πολιτικές και τα σύμφωνα σταθερότητας που κάθε άλλο παρά στην σύγκλιση αποβλέπουν. Είναι δυστυχώς και το γεγονός ότι και η θεωρία περί κοινών πολιτιστικών καταβολών πάσχει σοβαρά!

Όχι μόνο τα δημοσιεύματα αλλά και οι απόψεις των απλών ανθρώπων σχετικά με την πρόσφατη κρίση είναι αποκαλυπτικές! Το όραμα της πάλαι ποτέ Ευρωπαϊκής Αριστεράς για μια Ευρώπη των Λαών είναι δυστυχώς πολύ μακρύτερα απ' ότι ήταν όταν ξεκινήσαμε. Ουσιαστικά δεν υπάρχουν πολιτικές προς αυτή τη κατεύθυνση.

Οι πιο ρεαλιστές το έχουν συνειδητοποιήσει και κινούνται ταχύτατα για την διασφάλιση των εθνικών τους συμφερόντων, όσο πιο γρήγορα το συνειδητοποιήσουμε κι εμείς τόσο καλύτερα.

Δεν είναι λογικός στόχος να προσπαθείς να μοιάσεις στους Γερμανούς, όπως κάνουν οι ανατολικοευρωπαίοι, το λογικό είναι να διατηρήσεις και να αναπτύξεις τη διαφορετικότητά σου.

Φοβάμαι ότι κι εμείς έχουμε ξεχάσει πως ήμασταν και ποιοι ήμασταν και προσπαθώντας να φτάσουμε τους Βορειοευρωπαίους έχουμε γίνει κατά πολύ χειρότεροι.

υπεράνω όλων (über alles)

Στις 13 Μαϊου του 1990 ο τιμημένος με το βραβείο Πούλιτζερ, αρχισυντάκτης των New York Times, A.M. Rosenthal, επιστρέφοντας από ένα ταξίδι στην Ευρώπη δημοσίευσε ένα άρθρο με τίτλο: “Μια νέα Γερμανική εποχή αρχίζει”.

Αντιγράφω εδώ μερικές από τις σκέψεις του:

“Η νέα εποχή της Γερμανικής ανόδου έχει ήδη ξεκινήσει.

Οι δυτικοί διπλωμάτες και πολιτικοί δεν μιλάνε δημόσια γι' αυτό γιατί δεν ξέρουν πως να το χειριστούν.

Αλλά ξεκίνησε, και σε πολύ λίγα χρόνια θα είναι αδύνατο να το αγνοήσεις. Θα είναι μια αποδεκτή πραγματικότητα της διεθνούς οικονομίας και πολιτικής από τη Μάγχη μέχρι τη Σιβηρία, ίσως η μοναδική πραγματικότητα που θα έχει σημασία.

Αυτές οι τέσσερις προτάσεις γράφτηκαν από μόνες τους όταν αναρωτήθηκα ποια ήταν η σημαντικότερη εντύπωση μου από το ταξίδι μου στη Γερμανία, την Τσεχοσλοβακία και την Πολωνία.”

“Στη Δυτική Γερμανία οι επιχειρήσεις κινούνται όσο πιο γρήγορα μπορούν για να εκμεταλλευτούν τις αγορές και τις επενδύσεις που έγιναν πιο προσβάσιμες και πιο κερδοφόρες από ποτέ εξαιτίας ενός απρόσμενου συνδυασμού τριών ιστορικών γεγονότων: Της κατάρρευσης του κομμουνισμού, της ξαφνικής ενοποίησης και της εξάλειψης των εμποδίων για το εμπόριο στην Ευρωπαϊκή αγορά, ένα τεράστιο δώρο για την βιομηχανία της Γερμανίας.”

“Όλο αυτό δεν είναι καθόλου το αποτέλεσμα κάποιας Γερμανικής συνωμοσίας. Απλά Δυτική ηλιθιότητα και υποκρισία.”

“Οι Γερμανοί, μάλλον κατάπληκτοι, ανακάλυψαν ότι το συνολικό πακέτο τους δόθηκε δωρεάν.”

Σημειώνει εύστοχα ότι ενώ η άνοδος οποιασδήποτε άλλης οικονομικής δύναμης δεν ανησυχεί κανένα δεν συμβαίνει το ίδιο με την προοπτική μιας δυνατής Γερμανίας. Και ο Rosenthal συνεχίζει απαισιόδοξα:

“Η ώρα να ρίξουμε τις άγκυρες ήταν προτού το Γερμανικό πλοίο ξεκινήσει πρόσω ολοταχώς.”

“Ίσως υπάρχει κάποιος χαρούμενος τρόπος για να τελειώσω αυτή τη στήλη, αλλά δε μου έρχεται στο μυαλό.”

Και βέβαια ο Rosenthal που δεν υπήρξε ποτέ προοδευτικός, εκφράζει εδώ την ανησυχία του Αμερικάνικου κατεστημένου στην προοπτική ανάδειξης ενός δύσκολου ανταγωνιστή των ΗΠΑ. Οι φόβοι του είναι βέβαιο ότι δεν αφήνουν αδιάφορους τους μετέχοντες στα κέντρα λήψης αποφάσεων της υπερδύναμης από την άλλη μεριά του Ατλαντικού. Στα περίπου 20 χρόνια που θα περάσουν από τότε θα δούμε όλοι πολλές κινήσεις των ΗΠΑ και των παραδοσιακότερων στηριγμάτων τους στην Ευρώπη να στοχεύουν λιγότερο ή περισσότερο φανερά ή συγκεκαλυμμένα στην υπονόμευση της δύναμης της Γερμανίας και της ιδέας της ευρωπαϊκής ενοποίησης υπό την ηγεσία της Γερμανίας. Και φυσικά σε όλες αυτές τις περιπτώσεις θα υπάρξουν λιγότερο ή περισσότερο αιματηρές παράπλευρες απώλειες. Σε όλες ανεξαιρέτως τις περιπτώσεις μέχρι σήμερα η Γερμανία θα αναδιπλωθεί και περιμένοντας μια καλύτερη ευκαιρία θα δοκιμάσει εναλλακτικές λύσεις κατευνάζοντας ταυτόχρονα τις ανησυχίες των Αμερικανών.

ΤΟ ΕΥΡΩ ΕΙΝΑΙ ΜΟΝΟ ΕΝΑ ΌΧΗΜΑ ΓΙΑ ΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Η σιωπηλή υποδόρια αναμέτρηση εστιάζεται τα τελευταία χρόνια στη στρατηγική του κοινού νομίσματος. Είναι φανερό πια ότι την ώρα που η Γερμανία χρησιμοποιεί το ευρώ ως όχημα που εξυπηρετεί τις δικές της μόνο εθνικές επιδιώξεις, όλες οι υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης σχεδόν υπνωτισμένες υφίστανται μόνο ζημιές στηρίζοντας τη στρατηγική της Γερμανίας όπως ακριβώς έκαναν οι σύμμαχοι της στον πόλεμο.

Τελευταίο επεισόδιο ο κίνδυνος χρεωκοπίας της Ελλάδας. Μιας χώρας που έθεσε από μόνη της το εαυτό της στη θέση του ιδανικού θύματος. Μια χώρα με τεράστιο έλλειμμα και χρέος, με ανεξέλεγκτη διαφθορά, με κρατικό μηχανισμό και θεσμούς (πρωτίστως τη δικαιοσύνη) διαλυμένους και ανίκανους να αντιδράσουν, με διαβρωμένες και αναξιόπιστες συνδικαλιστικές οργανώσεις και κυρίως με μια αριστερά ανεπαρκή, μυωπική και αγκυλωμένη σε αριστερίστικες ιδεοληψίες.

Μια χώρα στην οποία οι κυβερνήσεις προκύπτουν με την προβλεψιμότητα ενός εκκρεμούς που απορρίπτει κάθε φορά εκείνον που έμελλε ευθύς εξαρχής να αποτύχει για να ψηφίσει εκείνον που δεν εκτιμά ότι μπορεί να πετύχει κάτι και πάλι.

Μεγάλη νίκη, επετεύχθη ανήμερα της 25ης Μαρτίου, οι Γερμανοί πέτυχαν μ' ένα σμπάρο πολλά τρυγόνια: Απέκτησαν δικαίωμα βέτο σε οποιαδήποτε χρηματοδότηση της Ελλάδας απ' οποιονδήποτε!!! Όπως παρατηρούν οι Financial Times: “Το κείμενο της συμφωνίας λέει ότι οποιαδήποτε απόφαση της ευρωζώνης περί του δανεισμού της Ελλάδας θα πρέπει να είναι ομόφωνη, δίνοντας έτσι εμπράκτως δικαίωμα βέτο στη Γερμανία”

Ταυτόχρονα εμφανίστηκαν προς τους Αμερικάνους ως εκείνοι που επέβαλλαν την συμμετοχή του ΔΝΤ (τη δικαιολογία τους την έδωσε αφελέστατα(;) ο ΓΑΠ). Παράλληλα κράτησαν τους Γερμανούς πολίτες ικανοποιημένους και έδειξαν σε όλους τι περιμένει όποιο piig κουνηθεί. Το ΔΝΤ θα αναλάβει τον έλεγχο εφαρμογής των αναγκαίων μέτρων!

Η πολιτική επιβεβαίωση του ρόλου της Γερμανίας ως αφεντικού στην ευρωζώνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ασφαλώς τεράστια σημασία. Θα έλεγα μόνο στους Γερμανούς να μην παρασυρθούν από τον ενθουσιασμό. Ο κυριότερος κίνδυνος είναι ότι υπάρχει η γνωστή αλλ' όχι εγνωσμένη τάση να τους παρασύρει η ιδιοσυγκρασία τους σε υπερβολές με αποτέλεσμα να ξυπνήσουν τα αντανακλαστικά των υπολοίπων.

Θα κλείσω επαναλαμβάνοντας τα λόγια του Rosenthal:

“Ίσως υπάρχει κάποιος χαρούμενος τρόπος για να τελειώσω αυτή τη στήλη, αλλά δε μου έρχεται στο μυαλό.”

αρχίστε την επανάσταση χωρίς εμένα

Διάβασα σήμερα το πρωί στην Πεντανόστιμη το δελτίο τύπου του Αλέκου Αλαβάνου με τίτλο “Γιατί η κυβέρνηση Παπανδρέου πρέπει να φύγει το συντομότερο”. Και αποκόμισα τα ακόλουθα (αν έχω λάθος, κάντε μου τη χάρη να με διορθώσει κάποιος):

Έξεστι Κλαζομενίοις...

Μερικά πράγματα στην ζωή δεν αλλάζουν. Να φύγουμε από την ευρωζώνη δεν αποκλείει η κ. Μέρκελ, η καγκελάριος της χώρας με την οποία το εμπορικό μας ισοζύγιο είναι κραυγαλέα ελλειμματικό και από την οποία συνεχίζουμε να αγοράζουμε πληθώρα οπλικών συστημάτων μερικά εκ των οποίων γέρνουν όπως και το ισοζύγιο συναλλαγών μας. 

τόμπολα

"δωσίλογους της ειρήνης" χαρακτηρίζει ευρηματικά ο Κ. Τσουκαλάς εκείνους που αντλούν οφέλη από την εξαθλίωση των άλλων στην οικονομική κρίση. Και προβλέπει, ασφαλώς, ότι όπως κι΄εκείνοι της Γερμανικής κατοχής δεν θα υποστούν καμιά νομική ή ηθική συνέπεια. Αλλά αν αρμόζει η ποιοτική κατηγορία στους εγχώριους κερδοσκόπους τότε πώς να χαρακτηρίσει κανείς τους εκλεκτούς "επιστήμονες" της Goldman Sachs (το κτίριο της οποίας εικονίζεται παραπλεύρως! εμείς το χτίσαμε αυτό το μαγαζί) και των αλλων ευαγών ιδρυμάτων που φρόντισαν να διοργανώσουν την τακτοποίηση του ελλειματος της Ελλάδας το 2004 ποντάροντας ταυτοχρόνως εκ του ασφαλούς στην μελλοντική χρεωκοπία της. Μήπως πρέπει να ανατρέξουμε πάλι σε όρους της Γερμανικής κατοχής; Αλλά για ποιο όφελος;

μεταξύ σφύρας και άκμωνος

Τα ερωτήματα που συνεχίζουν να πλανώνται αναπάντητα ως φαντάσματα επάνω από τη χώρα είναι αρκετά. Ας πούμε:

• Γιατί, ενώ υπάρχουν αρκετές χώρες με τα ίδια ή και χειρότερα προβλήματα στην ευρωζώνη μόνο η Ελλάδα είναι στο στόχαστρο; Υπάρχουν άλλες επιδιώξεις και ποιές;
• Αφού όλοι παραδέχονται ότι αφενός το πρόβλημα είναι πραγματικό και  αφετέρου τα οικονομικά μέτρα είναι άδικα, ποιοι άλλοι και πως συγκεκριμένα θα μπορούσαν να πληρώσουν τον λογαριασμό;

η πικρία είναι πραγματική

Σεβασμό και σκληρή αγάπη για την Ελλάδα προτείνει ο πολύ γνωστός για την ενασχόληση του με μας καθηγητής της ιστορίας στο Columbia, Mark Mazower σε άρθρο του στους Financial Times, περίληψη του οποίου δημοσιεύεται στα σημερινά ΝΕΑ. Η περίληψη παραλείπει ενδιαφέροντα κατά τη γνώμη μου σημεία του άρθρου που μέσα σε λίγες παραγράφους συνοψίζει την ιστορία της εξάρτησης και τις παθογένειες αυτής της χώρας. Ένα παράδειγμα είναι η αναφορά του Mazower στον ξεχασμένο από όλους(;) όρο της συμφωνίας που οδήγησε στην καταβολή εκείνων των ελάχιστων πολεμικών επανορθώσεων που δόθηκαν πριν από 50 χρόνια από την τότε Δυτική Γερμανία. Ο όρος αφορούσε στην άρση της δίωξης εγκληματιών πολέμου από την ελληνική δικαιοσύνη!

Και συμπληρώνει για το ίδιο θέμα (των πολεμικών επανορθώσεων): Η πικρία είναι πραγματική, ακόμη κι αν το επιχείρημα ή η χρονική στιγμή που τίθεται δεν είναι πειστικά.

Αποφάσισα να μην βάλω φωτογραφία σ' αυτή την ανάρτηση γιατί δεν βρήκα καμία που να είναι ανώδυνη. Ας μη ρίξουμε άλλο νερό στο μύλο γιατί πράγματι η πικρία είναι ζωντανή.

εν λευκώ

Όταν επί αειμνήστου Α.Γ.Παπανδρέου μας υπόσχονταν ότι η Ελλάδα θα πρωταγωνιστεί στις εξελίξεις ασφαλώς κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι αυτό θα γινόταν με τον τρόπο που συμβαίνει επί Γ.Α.Παπανδρέου. Κι όμως η Ελλάδα και στο παρελθόν έχει υπάρξει επανειλημμένα πεδίο πειραματισμών αλλά και στρατηγικών αντιπαραθέσεων. Το ελληνικό κράτος που ιδρύθηκε ελέω ξένων δυνάμεων πάντοτε στήριζε την επιβίωσή του σε ενδεχόμενη ταύτιση των εθνικών συμφερόντων με εκείνα των προστάτιδων δυνάμεων του. Αυτή η εξάρτηση είναι ασφαλώς αλληλένδετη με το γεγονός ότι ουδέποτε αναπτύχθηκε εδώ εθνική αστική τάξη η οποία να είναι σε θέση να υπερασπιστεί αυτόνομα τα συμφέροντα της, ανεξαρτήτως ή και σε ευθεία αντίθεση με εκείνα του εκάστοτε αυθέντη, όπως για παράδειγμα έχει συμβεί επανειλημμένα στη γειτονική μας Τουρκία. Σε εμάς εδώ η μόνη στρατηγική επιλογή αφορούσε πάντα στην επιλογή αφεντικού και προστάτη αλλά και αυτή ακόμα ουδέποτε ήταν ελεύθερη.

ατυχές ίσως αλλά μήπως;

Μήπως το πρόβλημα δεν είναι ο αγράμματος αστυνομικός που στην αναζήτηση μεροκάματου κατέληξε στη θλιβερή θέση να βαράει ανθρώπους; Φταίει αυτός μήπως που δεν ξέρει ποιός είναι ο Γλέζος; Που στα σχολεία μας δεν είναι αναρτημένη η φωτογραφία του παληκαριού που κατέβασε τη σβάστικα από την ακρόπολη; Αυτός δικαίως δεν ξέρει αν ο Ομπάμα είναι ή όχι μουσουλμάνος. Αυτός δεν είναι σε θέση να κάνει δηλώσεις που να πυροδοτούν. Δεν είναι σε θέση να συγκαλύπτει. Κάνει ότι του λένε οι προϊσταμενοι του και ότι τον αφήνουν να κάνει. Δεν ξέρω για τον Ομπάμα, αλλά τον Γλέζο τον ξέρετε τουλάχιστον κ. υπουργέ; Τι θα γινόταν αν πάθαινε κάτι; Μηπως τόσα πολλά λάθη είναι πια επικίνδυνα; Μήπως το πρόβλημα είστε εσείς κ. υπουργέ;

Περαστικά Μανώλη

Business as usual

Είδα όλες τις προσωπικότητες αυτής της χώρας να παρελαύνουν από το γυαλί, τον πρωθυπουργό, τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης αλλά και τους ηγέτες της αριστεράς. Μου μίλησαν αυστηρά αλλά με ειλικρίνεια και υπευθυνότητα, όπως αρμόζει στους ταγούς αυτής της χώρας με την τεράστια πολιτική ιστορία. Διάβασα επίσης τις γνώμες που έχουν σχηματίσει για μας οι υπόλοιποι άνθρωποι στην Ευρώπη. Αισθάνθηκα βαρύ το καθήκον να πάρω μια απόφαση σχετικά με την στάση που θα κρατήσω: να βάλω πλάτη για να σώσω την πατρίδα; ή να κατέβω στους δρόμους και να αντισταθώ;

Για να δούμε αν τα κατάλαβα καλά. 

στις φάμπρικες της Γερμανίας;

Και μέσα στον ορυμαγδό απειλών, κινδυνολογιών, εκφοβισμών, ρατσιστικών εξάρσεων και άλλων τρομοκρατικών ενεργειών από ξένα και ντόπια (για να θυμηθούμε και την ορολογία) ΜΜΕ, πολιτικούς, υψηλόβαθμους υπαλλήλους και υπηρέτες, αναρωτιέμαι: υπάρχει έστω και ένας άνθρωπος από αυτούς που πρόσφατα εκλέξαμε ή από τους άλλους που πρόσφατα απορρίψαμε ή έστω από εκείνους που «παλεύουν» για τα δίκαια του λαού, που να σκέφτεται σοβαρά το τι θα γίνει αύριο σε αυτή τη χώρα; Που να έχει έστω και μια ρεαλιστική πρόταση γι αυτό; Και για να μείνω μόνο σε αυτούς που εκλέξαμε, μου δίνουν την εντύπωση ότι βρίσκονται σε κατάσταση πανικού και έχουν χάσει προ πολλού τη δυνατότητα αποστασιοποίησης από το άμεσο. Χορεύουν στο ρυθμό που τους χτυπάνε παλαμάκια, χωρίς να προλαβαίνουν να σκεφτούν πότε ή πως θα τελειώσει. Αυτή η αίσθηση εντείνεται μέρα με την ημέρα και είναι αυτό που με ανησυχεί περισσότερο απ’ όλα.

ανοιχθώμεν, κουνηθώμεν...

Το καταπληκτικό σκίτσο "στ’άρματα, στ’άρματα…" του Γιάννη Ιωάννου στο χθεσινό Έθνος συνοψίζει ευρηματικά τον τραγέλαφο που ζούμε στη χώρα μας, αυτή τη φορά εξ' αφορμής της οικονομικής μας "κατάστασης". Σπασμωδικά, υστερικά, χωρίς προτεραία ανάλυση, με σχέδια της στιγμής, ανακολουθίες, καθυστερήσεις, πισωγυρίσματα. Μέσα σ' όλ' αυτά αν κανείς έχει το κουράγιο -και διαχρονικά οι κάτοικοι αυτής της χώρας το έχουν- να χαμογελάσει του δίνονται απλόχερα οι ευκαιρίες.

Πάρτε για παράδειγμα την περίφημη συλλογή αποδείξεων που πάει κι' έρχεται συνεχώς. Ακόμα κι' αν αγνοήσουμε εντελώς την προφανή διαπαιδαγωγητική αξία του εγχειρήματος (ως λαός ανήλικος και υπό κηδεμονία), θα γίνουμε το πρώτο και μοναδικό έθνος συλλέκτης παγκοσμίως. Προβλέπω μάλιστα κάποιες σπάνιες αποδείξεις (ας πούμε μεγαλογιατρών) να αποκτήσουν αξία πολύ μεγαλύτερη της ονομαστικής τους στο μέλλον, να μου το θυμηθείτε!